کد مطلب:43096 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي چهلم تا چهل و دوم خطبه هشتاد و هفتم نهج‎البلاغه كه در آن امام علي(ع) به بيان مقام و جايگاه مخلصين در دنيا مي‎پردازد چيست؟

«قَدْ أَخْلَصَ لِلّهِ فَاسْتَخْلَصَهُ، فَهُوَ مِنْ مَعادِنِ دينِهِ وَ أَوْتادِ أَرْضِهِ» [اخلاص به خدا ورزيد و خداوند سبحان وي را به مقام مخلصين نائل ساخت. (اين رشديافته) از معادن دين خداوندي است و مانند ميخ‎هاي محكم (نگهدارندة ارزش‎ها) در روي زمين.]
اخلاص آب حيات روح عارف است. عارفان از معادن دين خداوندي مي‎باشند
مضاميني كه در اين خطبة شريفه آمده است، عالي‎ترين اوصاف انسانهاي عارف حقيقي است. بنابراين مقدّمه، وقتي كه اميرالمؤمنين(ع) مي‎فرمايد: انسان عارف و وارسته از ظلمات طبيعت و رها شده از چنگال هوي و هوسهاي حيواني، معدني از معادن دين خداوندي است، بي‎اساس بودن آن مطلب كه بعضي از مدّعيان عرفان گفته‎اند يا حتّي بعضي از مشاهير عرفان تأييد كرده‎اند كه «إِذا جائَتِ الْحَقيقَةُ بَطَلَتِ الشَّريعَةُ» [وقتي كه حقيقت آمد شريعت باطل شد.] با كمال وضوح اثبات مي‎شود. زيرا اگر گويندگان جملة فوق معناي حقيقي دين و شريعت را براي خويشتن به طور عميق مطرح مي‎كردند، و از طرف ديگر معناي حقيقت را كه عبارت است از واقعيت شايسته براي واقعيّت، به خوبي درك مي‎كردند، قطعاً به اين نتيجه مي‎رسيدند كه هريك از ناچيزترين اعتقادات ديني و هريك از ناچيزترين نيّت‎ها و عمل‎هاي مربوط به تكاليف و وظايف ديني موجي از حقيقت است و انسان از موقع آگاهي به جان پاك خود كه وابسته به كمال مطلق است، غوطه‎ور در آن است.
چيست دين؟ برخاستن از روي خاك
تا كه آگه گردد از خون جان پاك

(محمّد اقبال لاهوري)
اين يك كار صحيح در عالم عرفان نظري و عملي نيست كه به تشنگان مسير كمال و عرفان گفته شود: با پاها و عصاي شريعت حركت كن و ساليان متمادي مسافت‎ها را سپري كن تا روزي به حقيقت برسي؟ صحيح‎ترين كار در عالم عرفان (نظري و عملي) آن است كه آدمي بفهمد كه از آغاز آگاهي فوق (يقظه) وارد اقيانوس حقيقت شده است، اگرچه آن اقيانوس نهايتي ندارد و بي‎نهايت است. در آن هنگام كه يك انسان رهرو منزلگه كمال مي‎گويد: الله اكبر در حقيقت اين دو كلمه كه در ظاهر از مقولة الفاظند و داراي دو مفهوم مشخّص مي‎باشند، موجي از حقيقت است كه در درون گويندة آن سركشيده است و فرو نمي‎نشيند مگر در روحي كه راهي ابديّت و لقاءالله است. همچنين ديگر اعمال و عقائد ديني.
آري، عارفان معادن دين خداوندي هستند.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 14
آية الله محمدتقي جعفري